Kalifornia (ang. California) - najludniejszy, najbogatszy oraz trzeci co wielkoÅ›ci (po Alasce i Teksasie) stan USA. PoÅ‚ożony na zachodnim wybrzeżu USA, nad Oceanem Spokojnym. Na północy graniczy ze stanem Oregon, na wschodzie ze stanem Nevada, na poÅ‚udniowym wschodzie z ArizonÄ…, a na poÅ‚udniu z meksykaÅ„skim stanem Baja California. Cztery najwiÄ™ksze miasta stanu to: Los Angeles, San Francisco, San Diego i San José. W Kalifornii znajduje siÄ™ aż osiem z pięćdziesiÄ™ciu najwiÄ™kszych miast USA. Stan znany jest ze zróżnicowanego Å›rodowiska przyrodniczego i klimatu, a także z powodu wielorasowego i wielokulturowego spoÅ‚eczeÅ„stwa.

  Terytorium stanu rozciÄ…ga siÄ™ miÄ™dzy wybrzeżem Pacyfiku a górami Sierra Nevada na wschodzie, pustyniÄ… Mojave na poÅ‚udniowym wschodzie i lasów (z przewagÄ… sekwoi i jedlicy) na północnym wschodzie. Centrum stanu zajmuje Dolina Kalifornijska, jeden z najbardziej wydajnych rolniczo obszarów na Å›wiecie. Leżąca na terenie stanu Dolina Å›mierci (86 m p.p.m.) jest najniższym punktem w USA.

  Kalifornia leży miÄ™dzy Pacyfikiem, stanami Oregon, Navada, Arizona i meksykaÅ„skim stanem Baja California. Powierzchnia Stanu wynosi 423,970 km². Gdyby Kalifornia byÅ‚a oddzielnym paÅ„stwem, znajdowaÅ‚a by siÄ™ na 59 miejscu na liÅ›cie najwiÄ™kszych paÅ„stw Å›wiata.

  W Å›rodkowej części stanu leży Dolina Kalifornijska, otoczona pasmami górskimi - góry leżące na wybrzeżu Pacyfiku (na zachodzie), pasmem Sierra Nevada (na wschodzie), Górami Kaskadowymi (na północy) i górami Tehachapi (na poÅ‚udniu). Na poÅ‚udnie od wybrzeża znajdujÄ… siÄ™ Channel Islands.

  Dolina Kalifornijska jest rolniczym sercem regionu, produkuje prawie 1/3 żywnoÅ›ci dla USA. Dolina Kalifornijska przedzielona jest DeltÄ… rzek Sacramento i San Joaquin. Jej północna część zwana jest DolinÄ… Sacramento, zaÅ› poÅ‚udniowa dolinÄ… San Joaquin, od przepÅ‚ywajÄ…cych przez nie rzek.

  Obydwie rzeki peÅ‚niÄ… bardzo ważnÄ… rolÄ™ nie tylko w przyrodzie ale i w dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej. DziÄ™ki pracom nad pogÅ‚Ä™bianiem dna, rzeki zachowujÄ… gÅ‚Ä™bokość umożliwiajÄ…cÄ… istnienie portów w wielu Å›ródlÄ…dowych miastach Stanu. System kanałów umożliwia zaÅ› nawadnianie pól w Dolina Kalifornijskiej. Delta Sacramento i San Joaquin zapewnia także wodÄ™ pitnÄ… dla prawie 2/3 mieszkaÅ„ców stanu.

  W paÅ›mie górskim Sierra Nevada znajduje siÄ™ najwyższy szczyt kontynentalnych stanów (Alaska okreÅ›lana jest mianem stanu "ZewnÄ™trznego" i nie zalicza siÄ™ jej do stanów kontynentalnych, mimo iż leży na kontynencie północnoamerykaÅ„skim) - Mount Whitney leżący 4421 metrów n.p.m. Temperatura w Sierra Nevada spada w zimie do podobnego poziomu co na terenach arktycznych. W tym paÅ›mie górskim znajduje siÄ™ też tuzin maÅ‚ych lodowców z których najbardziej znane sÄ… lodowce Palisade, najbardziej wysuniÄ™te na poÅ‚udnie lodowce w USA. Sierra Nevada przebiega przez DolinÄ™ Yosemite, znanÄ… z licznych form polodowcowych, Park Narodowy Sekwoi, gdzie znajdujÄ… siÄ™ sekwoje, jedne z najwyższych drzew na Ziemi oraz Jezioro Tahoe, najwiÄ™ksze z jezior na terenie Kalifornii.

  Na wschód od Sierra Nevada leżą Dolina Owens i Jezioro Mono, ważny oÅ›rodek dla migrujÄ…cych ptaków. W zachodniej części stanu znajduje siÄ™ jezioro Clear, najwiÄ™kszy pod wzglÄ™dem powierzchni akwen sÅ‚odkowodny leżący w caÅ‚oÅ›ci na terenie Kalifornii (jezioro Tahoe jest wiÄ™ksze ale jego część znajduje siÄ™ na terenie Nevady).

Około 45% powierzchni Stanu zajmują lasy, mocno zróżnicowane pod względem gatunków drzew. Kalifornia jest najbardziej "leśnym" stanem w USA, zaraz po Alasce. Wiele drzew z White Mountains zalicza się do najstarszych na świecie, jedna z rosnących tam sosen ościstych liczy sobie ok. 4700 lat.

   Na poÅ‚udniu znajduje siÄ™ duże Å›ródlÄ…dowe sÅ‚one jezioro Salton. Pustynie w Kalifornii zajmujÄ… okoÅ‚o 25% powierzchni. Prawie caÅ‚a poÅ‚udniowo wschodnia część Kalifornii to pustynie na których panuje bardzo wysoka temperatura (zwÅ‚aszcza w lecie). NajwiÄ™kszÄ… spoÅ›ród nich jest pustynia Mojave. Na północny wschód od niej leży Dolina Å›mierci, w której znajduje siÄ™ najniżej poÅ‚ożone miejsce w Ameryce Północnej - Badwater Flat. Różnica miÄ™dzy najwyższym szczytem (Mount Whitney) a Badwater Flat wynosi 322 km.

  WzdÅ‚uż wybrzeża Kalifornii koncentruje siÄ™ osadnictwo ludzkie. ZnajdujÄ… siÄ™ tam główne obszary metropolitarne stanu - Los Angeles-Long Beach-Riverside, San Francisco Bay Area i San Diego.

  Kalifornia znana jest z trzÄ™sieÅ„ ziemi pozostawiajÄ…cyh po sobie znaczne uskoki tektoniczne (np. uskok San Andreas). Inne zjawiska przyrodnicze charakterystyczne dla tego stanu to: tsunami, powodzie, susze, wiatr Santa Ana, pożary lasów, osuwiska i wystÄ™powanie wulkanów.

   W wiÄ™kszoÅ›ci stanu panuje klimat Å›ródziemnomorski z chÅ‚odnymi, deszczowymi zimami i suchymi latami. ChÅ‚odny Kalifornijski PrÄ…d przybrzeżny czÄ™sto latem powoduje tworzenie siÄ™ mgieÅ‚ w pobliżu wybrzeża. Im dalej w gÅ‚Ä…b lÄ…du, tym chÅ‚odniejsze zimy i cieplejsze lata.

  W północnych partiach stanu zazwyczaj corocznie pada wiÄ™cej deszczu niż w jego poÅ‚udniowych partiach. W północno-zachodniej Kalifornii panuje klimat umiarkowany, w Dolinie Kalifornijskiej panuje klimat Å›ródziemnomorski, jednak sÄ… tam też wyższe temperatury niż na wybrzeżu. W wysokich górach, wÅ‚Ä…czajÄ…c Sierra NevadÄ™, panuje górski klimat, zimÄ… pada Å›nieg, a latem temperatury sÄ… umiarkowane. Na terenach pustynnych panujÄ… zróżnicowane klimaty, na Pustyni Sonora panujÄ… gorÄ…ce lata i Å‚agodne zimy. Na pustyniach znajdujÄ…cych siÄ™ powyżej 600 m n.p.m. panujÄ… gorÄ…ce lata i chÅ‚odne zimy. Najwyższe temperatury wystÄ™pujÄ… na terenie Doliny Å›mierci. 10 lipca 1913 r. zanotowano tam temperaturÄ™ 134 °F (56,6 °C), co byÅ‚o jak dotÄ…d najwyższÄ… temperaturÄ… na zachodniej półkuli kuli ziemskiej.

   Wg szacunków w roku 2008 KaliforniÄ™ zamieszkiwaÅ‚o 36,756,666 ludzi, co stawia jÄ… na pierwszym miejscu wÅ›ród stanów USA. Dane te uwzglÄ™dniajÄ… zarówno przyrost naturalny (liczbÄ™ urodzeÅ„- 4,498,700 minus liczba zgonów -1,949,619) który wynosi 2,549,081 i migracjÄ™ ludnoÅ›ci- z poza USA (1,825,697) oraz migracje ludnoÅ›ci miÄ™dzy poszczególnymi stanami (spadek o 1,378,706). Dane wÅ‚asne stanu podajÄ… iż od 1 styczniem 2009 liczba ludnoÅ›ci wynosi 38,292,687. Kalifornia jest drugim co do liczby ludnoÅ›ci obszarem administracyjnym (niżej od szczebla paÅ„stwowego) na zachodniej półkuli. WiÄ™cej ludnoÅ›ci (na szczeblu niższym od paÅ„stwowego) liczy sobie tylko stan Sao Paulo w Brazylii. JeÅ›li chodzi o paÅ„stwa, to gdyby Kalifornia nie byÅ‚a częściÄ… USA a niepodlegÅ‚ym paÅ„stwem, zajmowaÅ‚a by 35. Miejsce na liÅ›cie najludniejszych paÅ„stw Å›wiata. Populacja Kalifornii, jako najbardziej zaludnionego od 1962 stanu USA, jest bardzo zróżnicowana pod wzglÄ™dem pochodzenia etnicznego, rasowego, narodowego i religijnego. Stan kontynuuje politykÄ™ przyciÄ…gania dużych liczb imigrantów, przez co liczba ludnoÅ›ci ciÄ…gle siÄ™ zwiÄ™ksza. WÅ›ród miast bÄ™dÄ…cych w Kalifornii jest 8, które zajmujÄ… miejsce wÅ›ród 50 najwiÄ™kszych miast USA, a sÄ… to Los Angeles - 2 miejsce, San Diego - 8, San José - 10, San Francisco - 14, Long Beach - 34, Fresno - 37, Sacramento - 38 oraz Oakland, które zajęło miejsce 44.

W Kalifornii jest wiele atrakcji związanych z wodą, pustynią, lasami, czy też górami.

Więc na co czekasz, przyjedź do Kalifornii i oceń. Zapraszamy!